ANOREKSİYA NERVOZA

 

   Meslek hayatına yeni atılan ve işine tutkuyla bağlı olan Psikolojik Danışman Selin Topuz'a Anoreksiya hakkında birkaç soru sorduk.

 Anoreksiya Nervoza nedir?

Anoreksiya Nervoza, gereksinimlere göre erke(enerji) alımını kısıtlama tutumu, kişinin yaşı, cinsiyeti, gelişimsel olarak izlediği yol ve beden sağlığı bağlamında belirgin bir biçimde düşük bir vücut ağırlığının olmasına yol açar. Belirgin bir biçimde düşük vücut ağırlığı, olağan en düşüğün altında ya da çocuklar ve gençler için beklenen en düşüğün altında olarak tanımlanır. Kilo almaktan ya da şişmanlamaktan çok korkma ya da belirgin bir biçimde düşük vücut ağırlığında olmasına karşın kilo almayı güçleştiren sürekli davranışlarda bulunma.

Anoreksiya Nervoza neden olur?

Anoreksiya Nervoza için kesin bir sebep söyleyemeyiz. Etkileyen birçok sebep kombinasyonu olabilir. Biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörler etkilidir. Genetik faktörler incelenmelidir, hızlı kilo alıp verme, bunun yanında sosyal çevre, ergenlik döneminde olmak, popüler kültür etkisi, kadın olmak gibi birçok sebebi olabilir. Bazı bireylerin Anoreksiya Nervoza geliştirme riskinin daha yüksek olmasına neden olan bir takım genetik eğilimler olduğu düşünülmektedir. Bazı bireyler, Anoreksiya ile ilişkili mükemmeliyetçilik, duyarlılık ve sebat etmeye yönelik genetik bir eğilime sahip olabilir. Ebeveynleri, kardeşleri veya çocukları gibi birinci dereceden akrabaları Anoreksiya Nervoza olan bireylerin çok daha yüksek Anoreksi riski taşıdığı gözlemlenmiştir.

 Anoreksiya Nervozanın belirtileri nelerdir?

Bireyde gerçekçi olmayan vücut ağırlığı algısı ile aşırı derecede kilo alma veya şişmanlama korkusu içeren duygusal ve davranışsal sorunların görülmesini içerir. Fiziksel belirti ve semptomları arasında anormal kan değerleri, kusmadan dolayı aşınmış dişler, nasırlaşmış gibi görünen eklemler, aşırı kilo kaybı veya beklemen gelişimsel kilo artışının bulunmaması, düzensiz kalp ritimleri, incelen kırılan veya dökülen saçlar, kabızlık ve karın ağrısı, kadınlarda adet görmeme, kollarda veya bacaklarda şişlik, kuru veya sarımsı cilt, uykusuzluk, ince görünüm, yorgunluk ve zayıflık sayılabilir. Anoreksik bireyler aç kalma, diyet yapma, veya sürekli oruç tutma yoluyla gıda alımını ciddi şekilde kısıtlama, aşırı egzersiz yapma, yenilen gıdalardan sindirilmeden kurtulmak için diyet ilaçları, bitkisel ürünler, müshil ya da lavman gibi araçlardan da faydalanarak kendi kendine kusma, yöntemleriyle kilo verme girişimlerini sürdürebilirler. Bunların yanı sıra Anoreksiya Nervoza'nın duygusal ve davranışsal belirti ve semptomları arasında; açlığı reddetme veya yememek için bahane uydurma. Başkalarının yanında yemek yemeyi istememek, cinselliğe ilginin azalması, duygusuz görünme, kat kat giyinerek kendini örtme, kilo alma korkusu ile sürekli tartılma veya ölçülme, yeteri kadar yemek yendiği konusunda yalan söyleme, sinirlilik, şişman uzuvlara sahip olmaktan şikayet etme ,şişmanlık belirtisi olarak algılanan kusurlar için aynada sık sık kendini kontrol etme, sık sık öğün atlama veya yemeyi reddetme, sosyal olarak geri çekilme, uykusuzluk, yalnızca genellikle yağ ve kalorisi düşük olanlar birkaç besin türünü güvenli yiyecekler olarak tanımlayıp, başka besinleri yememe, yemeği çiğnedikten sonra yutmadan tükürmek gibi beslenme ritüelleri benimseme, yemek ile takıntılı olma ve çok karmaşık yemek yapsa dahi yemeyi reddetme, gözlemlenebilir.

 Anoreksiya Nervoza tedavisi nasıl yapılır?

Anoreksiya Nervoza kendi başına geçebilecek bir hastalık değildir. Tedavinin sürecinde sağlıklı bir kiloya ulaşmak için tıbbi bakım sağlayabilecek ve bireyin kalori ihtiyaçlarını ve kilo alımını denetleyebilecek doktor, yardımcı olacak davranışsal stratejiler geliştirmek için bireyle birlikte çalışan bir akıl sağlığı uzmanı, belirli yemek planları ve kalori gereksinimleri sağlamak da dahil olmak üzere, düzenli yeme alışkanlıklarına geri dönme konusunda rehberlik edebilecek bir diyetisyen ile normal beslenme alışkanlıklarının sürdürülmesine yardımcı olacak yakınların desteği zorunlu olarak gereklidir. Anoreksiya Nervoza tedavisinin ilk amacı sağlıklı bir kiloya dönmektir. Ağır vakalarda, Anoreksiya Nervoza mağduru bireyler tedavinin başında burundan mideye uzanan bir tüp olan nazogastik tüp yardımıyla beslenmesi gerekebilir. Psikoterapi Anoreksi için faydalı farklı tedavi türlerini içerir. Aile faktörü, Anoreksiya Nervoza mağduru gençlerin tedavisinde faydalı olduğu kanıtlanan tek tedavidir. Bu tedavi türünde Anoreksiya Nervoza mağduru bireyler yemek yeme ve sağlık konusunda iyi seçimler yapamadığı için, sağlıkla ilgili iyi seçimler yapana kadar, beslenme ve kilo verme konusunda yardımcı olmak için ebeveynlerden yararlanır. Yetişkinler için bilişsel davranışçı terapinin, özellikle de geliştirilmiş bilişsel davranışçı terapinin durumun tedavisinde yardımcı olduğu gözlemlenmiştir. Bu süreçte temel hedef, kilo alımını desteklemek için sağlıklı yeme alışkanlıklarını ve davranışlarını normalleştirmektir. İkinci amaç ise kısıtlayıcı beslenmeye yönlendiren çarpık inanç ve düşünceleri değiştirmeye yardımcı olmaktır. Anoreksiya'yı tedavi etmek için henüz iyi bir sonuç veren ilaç bulunmamıştır. Ancak Anoreksiya'nın yanında görülebilecek depresyon veya anksiyete gibi diğer zihinsel sağlık bozukluklarının tedavisine yardımcı olabilecek antidepresanlar veya diğer psikiyatrik ilaçlar mevcuttur.

 Anoreksiya Nervoza nasıl önlenir? 

Anoreksiya Nervoza'yı önlemenin kesin bir yolu yoktur. Doktorlar Anoreksinin erken semptomlarını belirlemek ve hastalığın gelişimine engel olabilirler. Bireyin yeme alışkanlıkları dış görünüşünden duyduğu hoşnutsuzluğu fark eden kişilerin daha sağlıklı davranış ve tedavi seçenekleri için yönlendirmede bulunabilir.